Poetika retejo
| Innskráning ritstjóra |
Grupoj
Ĉio (316)
Ĉina (1)
Ampoemoj (8)
Angla (1)
Ĉina (2)
Edda poemoj (6)
Esperanto originala (17)
Finna (3)
Franca (11)
germana (14)
Greka (1)
Hispana (6)
Hungara (6)
Islanda (182)
Itala (1)
Kroata (5)
Latina (4)
Naturaj poemoj (2)
Norvega (5)
Pola (6)
Proza poemo (1)
Psalmoj (1)
Rusa (7)
Skota (1)
Antaŭdiro de la Aŭguristino (Völuspá)Unua verso:Aŭskulton mi petas / de dioj sanktaj,
Aŭtoro:Aŭtoro nekonata
Tradukanto:Baldur Ragnarsson
Fonto:Islanda antologio. – Direkta ligiloProks. dato:≈ 1000
Grupo:Islanda
Klarigoj
Tiu traduko estas reviziita traduko, antaŭe ĝi aperis en Islandaj Pravoĉoj, Malmö 1964.
   Völuspá aŭ La Antaŭdiro de la Aŭguristino estas en la originalo unu el la plej grandiozaj poemoj en la islanda lingvo. Ĝia aŭtoro estas nekonata, sed multo subtenas, ke ĝi estas verkita ĉirkaŭ la jaro mil, kiam la malnova politeismo de la antikvaj Islandanoj devis cedi antaŭ la progresanta Kristanismo. La poemo estas konservita ĉefe en la fama manuskripto de la Edda poemoj, MEIRA ↲ 1. Aŭskulton mi petasde dioj sanktaj, de altaj, nealtaj filoj de Hejmdall; Vi celas, Valföðr, al rakontoj praaj, la plej antikvaj, kiujn mi memoras.
2. Memoras mi gigantojn,naskitajn en pratempo, kiuj fruepoke min nutris eduke; naŭ memoras mondojn mi kaj naŭ radikojn, ankoraŭ dum sin kaŝis Mondarbo sub tero.
3. Antaŭ mondiĝomastris malesto, mankis sablo kaj malvarmaj ondoj, ter’ ne troviĝis nek ĉielvolbo, vako estis vasta kaj herbo nenie,
4. Ĝis landojn levisla filoj de Bur, ili, kiuj formis la faman Miðgarðr; suno el sudo sur salajn ŝtonojn brilis, kaj grundon garnis herboj.
5. Disĵetis suno,kompano de l’ luno, el sud’ per man’ dekstra radiojn ĉielvaste, ne sciis suno irejojn siajn, ne sciis luno potencon sian, ne sciis steloj staciojn siajn.
6. La regaj potencoj,dioj supersanktaj, tiam siajn tronojn ascendis por konsiloj; al nokto kaj ties idoj ili nomojn donis, matenon ili nomis kaj tagomezon, postmezon kaj vesperon por nombri la jarojn,
7. Kunvenis Asojsur Verdokampo, starigis altajn sanktejojn, templojn, forĝejojn faris ornamaĵojn modlis, prenilojn formis kaj instrumentojn.
8. Ludis ŝakon,ŝatis gajon al ili mankis el or’ nenio, ĝis venis tri, virgaj, potencaj gigant-devenaj, el Jötunheimar. Jen la tradukanto forlasas ok strofojn en sia traduko (strofoj 9 ĝis 16) en kiuj estas la tiel nomita Nombrado de gnomoj (Dvergatal)
17. Ĝis tri alvenisel tiu trupo, fortaj kaj favoraj Asoj al domo, trovis sur bordo Askon kaj Emblan, feblajn, senfortajn kaj sortomankajn.
18. Ĉi tiuj nek spironnek racion havis, ne sangon, ne parolon, nek belan aspekton; spiron donis Óðinn, racion Hajnir, sangon Lodur kaj belan aspekton.
19. Arbon mi konas,nomiĝas Yggdrasill, altarbo, priverŝata per koto blanka; el tio venas roso falanta en valojn, staras ĉiam-verda ĉe la Fonto de Urd.
20. Devenas junulinoj,multon sciantaj, tri el tiu fonto, kiu sub arbo kuŝas; [La unua Urð nomiĝis, la dua Verðandi, Skuld la tria. Runoj ili tranĉis,] leĝojn ili establis kaj sortojn de homoj, longojn determinis por vivdaŭro ilia.
21. Memoras ŝi l’ unuanbatalon en la mondo, kiam kontraŭ Gullveig ili lancojn alpikis, kaj en hal’ de Hár ŝin brule mortigis, trifoje bruligis la trifoje naskitan, ofte, refare, ŝi tamen vivas.
22. Ili nomis ŝin Heiðrkie ajn ŝi venis, sorĉistino trompema, magion ŝi aplikis, sorĉis ajnloke, la diojn frenezigis, ĉiam ŝi ravis malbonajn homojn.
23. La regaj potencoj,dioj supersanktaj, tiam siajn tronojn ascendis por konsiloj, ĉu la Asoj suferu grandajn perdojn, aŭ ĉu la dioj ricevu rebonigon.
24. Alĵetis Óðinnlancon super l’ armeo, estis jam milito l’ unua en la mondo; rompita estis remparo diurba, kampojn trakuris Vanir sorĉpove.
25. La regaj potencoj,dioj supersanktaj, tiam siajn tronojn ascendis por konsiloj, kiu per falsoj l’ aeron difektis aŭ promesis doni Freyja al la gigantoj.
26. Tor sola batalis,ŝvelinta pro kolero, li neofte malfaremas je tiaj eventoj; ĵuroj rompiĝis, promesoj sanktaj, ĉiuj kontraktoj antaŭe faritaj. *-
27. Pri aŭdpovo deponitade Heimdallr ŝi scias, kie ĝi teniĝas sub la sankta altarbo; riveron ŝi vidas kote kaskadi ĉe l’ deponaĵ’ de Óðinn. Scias vi jam – aŭ ĉu? *-
28. Solis ŝi ekstereje ven’ de l’ antikva Antaŭtimul’ de l’ Asoj, li l’ okulojn enrigardis. Kion vi serĉas? Kial instigas? Scias mi, kie vi kaŝis l’ okulon, en la plej fama Fonto de Mímir! Med-trinkas li matene el tie kie kuŝas la deponaĵ’ de Valföðr. Scias vi jam – aŭ ĉu?
29. Elektis por ŝi Herföðrringojn kaj kolĉenojn, ŝi redonis saĝvortojn, magiajn antaŭdirojn, vidis vast-vaste super ĉiuj mondoj.
30. Ŝi vidis valkiriojnel distanc’ venintajn, pretajn alrajdi al la regno de Gotoj; Skuld tenis ŝildon, kaj Skögul samfare, Gunnur, Hildur kaj Göndul kaj Geirskögul. [Nun estas nomitaj feinoj de Óðinn pretaj rajdi sur la tero, valkirioj]
31. Mi vidis finsortonde Baldr, sanganta, dio fatsufera, filo de Óðinn, staris kreskinta alte super kampoj, svelta kaj belega visko fatala.
32. El tiu arbkreskaĵo,tiele maldika, mortiga lanc’ fariĝis en la man’ de Höðr. [Frato de Baldr frue naskita, tiu filo de Óðinn ununokta mortigis.]
33. Nek lavis manojn,nek kombis hararon antaŭ ol al fajro portis malamikon de Baldr;] Sed ekploris Frigg en Fensalir pro l’ aflikto de Valhöll. Scias vi jam – aŭ ĉu?
34. Ĉeniton ŝi vidisĉe Hveralundr al Loki alsimilan, la ruz-artifika, sidas tie Sigyn nun ĝojomanka apude de l’ edzo. Scias vi jam – aŭ ĉu?
35. El orient’ riverotra venen-valoj fluas de glavoj plen-plena, nomiĝas Slíðr.
36. Staris nordesur Noktaj kampoj palaco el oro de l’ Nanogento; staris alia sur Loko de Ardo drinkohalo de l’ giganto nomata Brimir.
37. Disde la sunoŝi halon vidis, starantan sur Náströnd kun pordo kontraŭ nordo; gutoj de veneno tra fumtruo falas, privolvas tiun halon spinoj de serpentoj.
38. Ŝi tie vidis vaditra rapidaj fluoj rompintojn de ĵuroj kaj murdemulojn, kaj tiujn ruz-logintajn edzinojn de aliaj, suĉis tie Níðhöggr korpojn kadavrajn, disŝiris homojn Lupo. Scias vi jam – aŭ ĉu?
39. Sidis giganta gentulinoen ĝangalo fera kaj tie naskis hordon hidan; el ili ĉiuj eliris unu de l’ luno glutonto kun formo faŭka.
40. De sango mortulasuĉas Lupo, ŝmiras volbon per ŝlima ruĝo; nigros suno sekvajn somerojn, tondros veteroj. Scias vi jam – aŭ ĉu?
41. Sur teramaso sidisharpon lud-frapante de gigantin’ paŝtisto, Eggþér gajogesta, super tiu kriis sur arbo pendumila koko helruĝa, kies nom’ estas Fjalarr.
42. Kriis super la AsojGullinkambi, kiu heroojn vekas ĉe Herjaföðr; sed alia kriis el sub la tero, fulgruĝa koko en la haloj de Hel.
43. Bojas laŭte Garmrantaŭ Gnipahellir; rompiĝos kateno kaj la Lup’ elkuros; multon mi scias, futuron mi vidas, la juĝon elfinan pri venkemaj dioj.
44. Fratoj interbatos,fariĝos murdintoj, nevoj pritrompos siajn proprajn parencojn, misas en mondo, adultoj ege oftas, glavtempas, hakiltempas, fendiĝas ŝildoj, ventblovas, lupsvarmas, antaŭ fal’ de l’mondo, neniu homo alian indulgos.
45. La filoj de Mímirlibere disvagumas, detru’ anonciĝas per la akra Gjallarhorn; Heimdallr laŭtblovas, tenas kornon alte, konsultas Óðinn la kapon de Mímir.
46. Tremas Yggdrasill,frakseno tamen staras, l’ antikva arbo ĝemas kaj gigant’ liberiĝas.
47. Bojas laŭte Garmrantaŭ Gnipahellir; rompiĝos kateno kaj la Lup’ elkuros; multon ŝi scias, futuron mi vidas, la juĝon elfinan pri venkemaj dioj.
48. El orient’ veturasHrymr ŝildportanta, turniĝas Jörmungandr demon-furioze; ondfrapas serpento, kriegas aglo, ŝiras kadavrojn, bekpala, Naglfar liberflosas.
49. El oriento velasŝip’ kaj trans la maron venas la hord’ de Múspell sub gvido de Loki; kuniras demonoj ĉiuj post la Lupo, ilin akompanas la frato de Býleistr.
50. Kio pri la Asoj?Kio pri la elfoj? Muĝtremas Jötunheimr, kunsidas la Asoj, ĝemas nanoj antaŭ ŝtonpordegoj, reĝoj de rokoj. Scias vi jam – aŭ ĉu?
51. Surtr el sudofajron ĵetas, suno brilas sur glavoj de dioj; rokoj bruas kaj gigantoj stumblas, viroj mortvojas, kaj ĉielo fendiĝas.
52. Tiam de Hlíndua aflikt’ okazas, kiam Óðinn iras por batali kontraŭ l’ Lupo, kaj la brila mortiginto de Beli kontraŭ Surtr, tiam mortfalos de Frigg la ĝojo.
53. Tiam venas Viðarr,la granda fil’ de Sigföðr, por batali kontraŭ la kadavraĵo-besto; per ambaŭ manoj li puŝas sian glavon al Lupo en la koron por venĝi la patron.
54. Venas tiam la glorafilo de Hlóðyn, iras fil’ de Óðinn batali kontraŭ la Serpenton, en kolero frapas la protektant’ de Miðgarðr, tiam ĉiuj homoj de l’ Tero pereos, paŝas paŝojn naŭ la filo de Fjörgyn, mortvundita, tamen certa pri famo.
55. Suno nigriĝas,sinkas ter’ en maron, la brilantaj steloj de l’ ĉiel’ malaperos. Furioze fajro englutas la Mondarbon, altegaj flamoj ĝis ĉiel’ atingas.
56. Bojas laŭte Garmrantaŭ Gnipahellir, rompiĝos kateno kaj la Lup’ elkuros; multon ŝi scias, futuron mi vidas, la juĝon elfinan pri venkemaj dioj.
57. Por la dua foj’ ŝi vidasel maro leviĝi la teron renaskitan kaj freŝe verdan; falas kaskadoj, flugas aglo supre kiu sur la monto fiŝojn kaptas.
58. Kunvenas la Asojsur Iðavöllr kaj pri la Serpento potenca diskutas; memoras tie ili pri gravaj eventoj kaj pri l’ antikvaj runoj de Fimbultýr.
59. Tie sur herbejodenove ili trovos orajn, mirindajn lud-tabulojn kiujn ili posedis en la pratempo.
60. Portos agrojnesemite grajnon, malĝojoj ĉiuj foriĝos je reveno de Baldr; Höðr kaj Baldr reloĝos en dihalo, antaŭe detruita. Scias vi jam – aŭ ĉu?
61. Hajnir tiameaplikos aŭguron, kaj loĝos filoj de de fratoj tronaj ventejon vastan. Scias vi jam – aŭ ĉu?
62. Halon ŝi vidaspli belan ol suno, de l’ or’ tegitan starantan sur Gimlé; tie la meritaj homoj loĝos kaj por eterne feliĉon ĝuos.
63. Venas tie la nigradrako flugante, la brila, de malsupre, el Niðafjöll; Flugas super kampoj Níðhöggr, portante kadavrojn en flugiloj. Nun je fin’ ŝi sinkos. Athugagreinar
1. strofo:1.4 Hejmdall (islandlingve Heimdallr) estis gardisto de la dioj laŭ la skandinavia mitologio. Laŭ alia antikva poemo li estis la prapatro de la homoj. La „altaj, nealtaj idoj de Hejmdall“ estas do la diversaj sociaj klasoj de la homoj. 1.5 Valföðr: patro de bataloj: Odin (islandlingve Óðinn).
2. strofo:La aŭguristino nenion diras pri sia origino, sed mencias , ke ŝin nutris gigantoj en la komenco de tempoj de la universo. Ĉi tiu fakto klarigas tion, ke ŝi kabablas diri veraĵojn pri la mondo ek de la plej frua tempo. – Pri la ’naŭ mondoj’ estas ĉio mistera, sendube la ideo ĉiam estis nebula. – Laŭ la mitologio la ’Mondarbo’ (kies nomo estas islandlingve Yggdrasill t.e. La ĉevalo de Odin) limigis la universon per siaj branĉoj kaj radikoj. La aŭguristino memoras tiom praen, ke tiu arbo estis tiam ankoraŭ „sub tero“, t.e. ne ekkreskinta.
4. strofo:La „filoj de Bur“ estas Odin kaj liaj fratoj, verŝajne Hajnir (Hænir) kaj Lodur (Lóðurr) laŭ la 18a strofo.
5. strofo: Ĝi estas obskura kaj havas diversajn interpretojn. Plej akceptebla estas la klarigo, ke la poeto priskribas la noktomezan sunon en la unuaj verslinioj, ke li ekhavis la penson, ke ĝuste ĉi tiel la suno agis en la prakomenco, antaŭ ol fiksiĝis la mondordo.
7. strofo: La Verdokampo (islandlingve Iðavöllr) estas verŝajne la kampo, kie la herbejoj neniam velkos, la kampo de la senzorga vivo.
8. strofo: Pri la gentulinoj el Gigant-mondo oni ne multe scias, sed kun ilia alveno la malboneco venis en la felican vivon de la dioj.
17. strofo: ’Ĝis’ aludas al perdita temo. –La ’trupo’ trupo de la dioj aŭ la ’filoj de Bur’. Asko (islandlingve Askr) kaj Embla estis la unuaj homoj.
18. strofo: Hajnir (islandlingve Hænir) kaj Lodur (islandlingve Lóðurr) estis dioj de la fajro sed estas cetere misteraj.
19. strofo: ’Yggdrasill’ nomiĝs la Mondarbo, la kuntenanta forto en la universo. – ’Fonto de Urd’ (islandlingve Urðarbrunnr). Elt tiu fonto originas la fatoj de la mondo, alportataj de la tri Fatulinoj (Urðr, Verðandi kaj Skuld kiel oni nomas ilin en la 20. strofo). La ’koto blanka’ estas verŝajne akvo miksita de humo de magia frukteco. Nenio estis pli taŭga por plukonservi la verdecon de la Mondarbo, sed la koto kompreneble devis esti blanka kaj sankta.
20. strofo. La tri Fatulinoj (junulinoj) kiu elvenis el Fonto de Urd regas super la pasinteco (Urðr), la estanteco (Verðandi) kaj la futuro (Skuld) respektive.
21. strofo: Gullveig (esperantlingve Orulino) estas simbolo por la oro kaj la avareco kiu sekvas ilin kaj ĉiam revekiĝias. Hár alia nomo de Odin.
24. strofo: Odin ĵetas lancon super la malamikan armeon por ĝin proprigi al si laŭ antikva kutimo. – La Vanoj (islandlingve Vanir) estis alia gento de dioj, tre spertaj por sorĉado. – Inter la 23a kaj 24a strofoj mankas la mito kiu estas konata el alia fonto, ke dioj komisiis al iu giganto konstrui por si novan remparon. Laŭ la konsilo de la maliculo Loki ili promesis al li kiel salajron la diino de la amo kiu estis Freja (islandlingve Freyja) kaj ankaŭ la sunon kaj la lunon. Poste la dioj konsideras sin trompitaj kaj mortigas la giganton. Ĉi tiu promeso-rompo de la dioj estis la prakaŭzo de ilia detruiĝo.
26. strofo: Tor (islandlingve Þór) estis la plej forta inter la dioj: estis li, kiu mortbatis la giganton per sia martelo. La lastaj kvar verslinioj ĉiuj akcentas la samon: rompon de promeso, kio klare montras, kiel grave sekvoriĉa estis tiu ago laŭ la poeto.
27. strofo: En la komenco la dioj estas kiel infanoj kiuj kunludas, interkonsiliĝas, regas la mondon pli per potenco ol antaŭvidemo. Ili estas dotitaj per la admirindaj sentumoj, kiuj distingas bestojn kaj infanojn de plenkreskuloj, precipe tiuj, kiuj inkliniĝas pli al meditado ol observado. Hejmdall havas la plej superan aŭdopovon de dia gardisto, li aŭdas kreski la herbon sur la tero kaj la lanon sur la ŝafoj. Kiam la dioj komprenas post la promeso-rompoj (vidu la 26an strofon) ke iliaj primitivaj kapabloj ne estas sufiĉaj por solvi la novajn problemojn, ili fordonas ilin parte por ekhavi anstataŭe – saĝecon. Ĝin posedas plej grandkvante kaj altkvalite Mimir (isl. Mímir), la dio de saĝeco, kiu loĝas ĉe la Fatofonto (isl. Mímisbrunnur) sub la mondarbo (sankta altarbo) Yggdrasil. Al tiu donas Odin sian okulon kaj Hejmdall sian aŭdopovon por ricevi anstataŭe la saĝecon. |
